Jendaurrean hitz egitea edo nola galdu beldurrari beldurra

Areto bat; argiak, eserlekuak, mikrofonoa eta ekin. Ahotsa moteldu eta hausten duen beldur lazgarriaren atarikoaren osagai batzuk baino ez dira, haurtzaroan beldurtzen gintuzten istorioak berpizten zaizkigunekoak bezalakoak: hain ulertezinak eta hain errealak, non ia ukitu ere egin daitezkeen.

Beldur eszenikoa arrazionaltasunetik haratagokoa da. Pairatzen duenak ahots dardaratiz azaltzen du, egoera horretan pentsatze hutsak eraginda, jakitun baita bizitzan zehar asko direla halako egoerak: hautaketa-elkarrizketa bat izatea, bezero bati proposamen bat egitea, unibertsitateko lan bat aurkeztea, zuzendaritza-taldearen aurrean aurkezpena egitea edo, agian, entzungela batean hitzaldi bat ematea. Egoera horiek guztiek kikildu eta uzkurtu egiten gaituzte, eta sakon eta bete-betean sentitzen ditugu urdailean. Eta beldur hori makur bihurtzen da, adimena lausotzen digu, ahul eta sentikor bihurtzen gaitu eta segurtasun falta erakartzen digu.

Ohartarazpen gisa, Shakespearek As you like it lanean jada esaten zuen mundua eszenatoki bat dela eta denok garela aktoreak. Hainbat mende igaro dira harrezkero eta asko dira gertatuak, eta hemen jarraitzen dugu, besteen aurrean hitz egitea eskatzen duten egoeretan burmuinean sartzen zaigun beldur sentsazio izugarri hori kendu ezinik.

Zuzendari batek esan zidan, duela ez hainbeste: “bizitza askoz hobeto joango zitzaidan jendaurrean hitz egiten jakingo banu”. Gehiegikeria, agian, menperatzen ez denaren kontzientzia horrengatik? Autoezagutza sakona, errealitatetik haratago ikusarazten digulako? Ala gertaera baten baieztapena, besterik gabe?

Zalantzarik gabe, behar bezala komunikatzeak hurbildu, konektatu, konbentzitu eta liluratu egin gaitzake. Hala ere, zergatik ematen dugu amore, batzuetan, garaia baino lehen? Goazen pausoz pauso. Agian lehen galdera ordenatuta hau da: nondik hasiko naiz ordenatzen? Nola desagerrarazi hainbesteko beldurra?

Ikus dezagun zeintzuk diren beldurrari beldurra kentzeko puzzlea osatzen duten piezak.

Hara zer esaten zuen Winston Churchillek, besteak beste, hitzaldi bikainengatik ezagunak: “goiz osoa daramat gaur gauean inprobisatuko dudan esaldia entseatzen”. Prestatzeak ordena eta zentzua ematen dio esango dugunari; dakiguna ezagutzen dugula sentitzeko indarra ematen digu. Ez inprobisatu eta ez utzi zure hitzaldi garrantzitsua probidentziaren esku. Alderantziz, zaindu zure gidoia, ongi prestatua eta entseatua izan dadila, naturala izan dadin eta naturaltasun itxura izan dezan.

Zein da kontatu nahi duzunaren helburua? Zer transmititu nahi duzu? Ez baduzu argi zer komunikatu nahi duzun, zein den zure asmoa eta azken helburua, nekez egingo duzu ondo. Fokalizatu eta entzuleak fokalizatuko dituzu.

Hori da benetako funtsa, ahaztu zeure buruaz. Zure istorio osoaren protagonistak entzuten zaitu. Pentsatu norentzat hitz egin behar duzun, eta enpatizatu ia modu inozoan prestakuntzan zehar, entseguan eta amaieran. Fokua entzulearengan dago, zure izaera zokoratu gabe.

Entzuten dizunari diozun errespetuarekin eta maitasunarekin hitz egin zeure buruari. Hitz egin zeure buruari zeuri hitz egin diezazuten nahi duzun bezala, eta ez utzi zure garunari gaizki egingo duzula esaten. Gogoratu prestatu eta entseatu duzula, energia guztia eta, batez ere, zure energiarik onena jarriko duzula.

Zaindu zure hitzik gabeko komunikazioa, zure irudia, zure keinuak: eskuak, hankak, urduritasuna adierazten duen guztia. Aztertu zure ikusizko kontaktua: saiatu begiradaren bidez konektatzen, begirada orokorretik haratago. Konektatu benetan ulertzeko, transmititzeko, jendea zeureganatzeko.

Zaindu hasiera eta amaiera, maitasun-gutun bat idazten duenaren mimoarekin eta egia aldarrikatzen duenaren segurtasunarekin. Galdera batekin, datu batekin, irudi batekin, aipu batekin, istorio batekin edo sortzea erabakitzen duzunarekin has zaitezke, baina beti hasiera hori zainduz, urratsak ordenatuta. Eta hasieratik amaierara: gogoratu amaiera ez dela inprobisatzen. Amaiera xehetasun-zertzelada handiekin prestatu eta zaintzen da, liburu baten epilogoa bezala, serie handi baten amaiera bezala.

Horrela amaitzen da puzzlea. Ez duzu ahaztu behar burua, bihotza eta ausardia jartzen ari zarela. Komunikatzeko aukera bakoitzak bide berriak eta desberdinak irekitzeko aukera ematen dizu. Nerbioak jolasaren parte dira: fokalizatu eta kokatzen laguntzen dizute; bihurtu itzazu bidelagun, baina ez itzazu zure istorioaren protagonista egin.

Eta orain, prestatu zaitez. Eszenatokira ateratzeko ordua da.